කැමති දේ නොලැබී යන කල සිත උපේක්ෂාවට , අවබෝධයට පත් නොවන්නේ, ධර්මයෙන් ඔබ ඈත නිසාය. බුදු රජාණන් වහන්සේ මේ ලෝක ස්වභාවය හා සිතේ ස්වභාවය දේශනා කොට ඇත්තේය. වැලි කැටයක තරම් සැපයක් මේ තුන් ලොවෙහිම නැති බව උන් වහන්සේ පිරිසිද දත් සේක. කවර රටක, කවර ලෝකයක, කවර භවයක, කවරාකාරයේ සැපයක් විදිමින් සිටියද එය ද තාවකාලිකය. අනිත්‍යයට යන්නේය. අනාත්මය. හේතු අවසන් වු කල එය නැති වී යන්නේය. කොපමණ සැප විපාකයක් වුවද, සසරේ විදින්නට වන දුක හා සසදන කල ඉදිකඩු තුඩක් තරම් වේ. දුක අනන්ත අහස මෙනි. සැපය අහිමී ගිය කල ද්වේශයෙන් සිත අවුලුවා ගන්නට තරම් ධර්මයෙන් කෙතරම් ඈතද යැයි සිතා බලන්න.

ලෝකය සදන්නට ජීවිතය කැප කළත් පලක් නැත ඔබට මිය යන්නට සිදුවන්නේ හිස් අතින් නම්… ඔබට මියැදෙන්නට සිදුවන්නේ කෙලෙස් සහිත සිතකින් නම්.. තමන් සැදී ලෝකය හදන්නට වීර්‍යය වඩන කෙනා සසරත් ජය ගන්නේය. තමන්ගේ සිත තනාගෙන ඉන්පසු ලෝකයාට ඉන් සහනයක් ලබා දීමයි අප ශාස්තෘන් වහන්සේගේ ආදර්ශය. අවම වශයෙන් සෝවාන් පලයට වත් පත්වී සතර අපායෙන් මිදෙන තෙක් ඔබට- මට හුස්මක් ගැනීමට තරම්වත් කෙලෙස් විවේකයක් නොමැති බව වටහා ගන්න. රූපවාහිනිය බලමින්, ලෝකයේ ඇති සියලුම කුණු තමන්ගේ ඔලුවේ පුරවා ගනිමින් සිත නිවනට පත් කරගත නොහැක. ඉන්ද්‍රියන් සංවරයකින් තොරව, භාවනා වැඩීමකින් තොරව සිත හික්මවා ගත නොහැක. බුදු රජාණන් වහන්සේ දේශනා කළ මාර්ගය ඒ ආකාරයෙන්ම වැඩිය යුතුය. තමන්ගේ පාරමී ශක්තිය අනුව ඉක්මනින්ම හෝ සෙමින් ප්‍රතිඵල ලැබෙනු ඇත. නමුත් මාර්ගය එකමය. සීලය සෘජු විය යුතුය. කැමති දේ කෙරෙහි ඇලෙමින්, අක්මැති දේ කෙරෙහි ගැටෙමින් මේ සිත නිවා දැමිය නොහැක.

ප්‍රශ්නය ඇත්තේ තමන්ගේ සිතේ බව දිනෙක අවබෝධ වනු ඇත. බාහිර ලෝකය බාහිරටම තල්ලු වී සිත නිදහස් වී යන දිනයක් ධර්මය හදවතින්ම නොපසුබටවම පුහුණු කරන කෙනෙක්ට අත්දැකිය හැකි වනු ඇත. ධර්මය එතරම්ම සංදිට්ඨිකය. අකාලිකය. ජීවමානය.

ගැටෙන අයට ගැටෙන්නට දෙන්න. ඇලෙන අයට ඇලෙන්නට දෙන්න.ඒ සියල්ල ඔවුන්ගේ සිතේ ප්‍රශ්නයකි. ඔබ ඒ සියල්ලෙන් ඈත් වී වීර්‍යය වඩන්න. ධර්මය ඔබේ මිතුරා, ගුරුවරයා කර ගන්න. බුදු ගුණ නිතර ශ්‍රවණය කරන්න. මෙනෙහි කරන්න. අනිත්‍ය නිතර මෙනෙහි කරන්න. අනිත්‍යය නිරායාසයෙන් දැකිය හැකි වන තෙක්. හොද දෙයක් වුවත්, නරක දෙයක් වුවත් ගෙවී අවසන් වන බව දකින්න. සංස්කාර ධර්මයන් විපරිණාමයට පත්වන වේගය දකින්න. උදේ සිට රෑ වන තුරු අනිත්‍යම දකින්න.

එකම දේ අප නැවත නැවත කරන්නේ සියල්ල ඒ මොහොතේම අනිත්‍යට පත්වී නැත්තටම නැති වී යන නිසා නොවේද.. මේ නැති වී යාම දකින්න. වැය වී යාම දකින්න. ඝන සංග්නාව කඩා ගන්න. පවතිනවා, තිබෙනවා යන සංග්නාව නැති බව පසක් වන තෙක් වඩන්න.

සතර සතිපට්ඨානය ප්‍රායෝගිකව වඩන්න. මේ මොහොතේ වඩන්න. මේ මොහොතට සිත ගන්න. අතීතය අත හරින්න. අනාගතය අත හරින්න. සතියෙන් අරමුණු ජය ගන්න. රසයට නොඇලෙන්න. කවර නම් වූ රස ආහාරයක් වුව අවසානයේ වැසිකිළි වලකින් නතර වේ. උයන පිහන විට කන බොන විට මේ යථාර්ථය දකිමින් වැඩ කටයුතු කරන්න.

ප්‍රිය අරමුණුත් වෙනස් වේ. අප්‍රිය අරමුණුත් වෙනස් වේ. ඒවා ප්‍රිය අප්‍රිය වශයෙන් හදුනා ගත් සිතිවිලිත් වෙනස් වේ. සියල්ලම පෙරලි පෙරලී වෙනස් වේ. කවරකු වත් වෙනස් කලේ නැත. හේතු අනුවම ඵලය සකස් වේ. අනාත්මය දකින්න. අල්ලාගන්නට කිසිවක් නැති බව දකින්න. අත හරින්නටත් කිසිවක් නැත. සිත හුදෙකලා කරගන්න.

ලෝකය යන අතට සිත යන්නට නොවේ අප මේ ධර්මය පුහුණු කරන්නේ. ලෝකය යන අතට විරුද්ධව යාමටයි. ලෝකයේ සිටින අය කරන දේවල්ම නම් ඔබ කරමින් සිටින්නේ ප්‍රතිඵලයද එයම වන බව සිතන්න. ඔබ කල යුත්තේ බුදු රජාණන් වහන්සේ කළ දේයි. රහතන් වහන්සේලා කළ දේයි..

ඇසුර ගැන සැමවිටම සැලකිලිමත් වන්න. සිල්වත් ගුණවත් අය ඇසුරු කරන්න. මේ ලෝකයට ඇලෙන ගැටෙන අය නොව ප්‍රග්නාවෙන් ලෝකය විනිවිද දකින අය ඇසුරු කරන්න. එසේ නොමැති නම් හුදෙකලා වන්න.

දිනපතාම සෑම මොහොතකම සිතට අසු නොවී සත්‍ය තුළ සත්‍ය දකිමින් ජීවත් වන්න. ලෝකයට ඇලුණා ලෝකයට ගැටුණා යනු ඔබ ඔබේම සිත හා ඇලීමයි.. ගැටීමයි. තමන්ගේම සංස්කාර කෙරෙහි ඇලීමක් හා ගැටීමක් පමණි..

තමන් මෙතනම මෙතනම භවය සකස් කරමින් සිටී.

මොහොතක් පාසා අපායත් දිව්‍ය ලෝකයත්, නිවනත් ඔබේ සිත තුළම ගොඩ නැගෙන බව අවබෝධයෙන් දකින්න..

මේ ජරා මරණයෙන් සදහටම ගොඩ වෙන්නට ඔබටබ වීර්‍යය ලැබේවා…!